شیوه های اجرایی و سیر تحولات تزئینات گچی معماری ایران در قرون هفتم تا نهم هجری قمری

قرون هفتم تا نهم هجری قمری از دوره های مهم تاریخ هنر ایران است که در آن بسیاری از هنرها به پشتوانه دوران قبل از خود (سلجوقیان و خوارزمشاهیان) دستخوش تحولات چشمگیری شده اند. یکی از هنرهایی که در این دوره بسیار مورد توجه بوده، هنر گچبری است که آثار بسیار زیادی از آن به جای مانده است. استفاده از گچ در تزئینات معماری این قرون به سرحد کمال رسیده و با برجستگی بیشتر و طرح های پیچیده تر اجراء شده است. در راستای شناسایی شیوه های اجرایی تزئینات گچی این دوران و تحولات و تغییرات صورت گرفته در آن ها، از طریق مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی و از روش توصیفی- تحلیلی تعدادی از نمونه های موجود مورد بررسی قرار گرفتند. ساخت محراب های گچی با برجستگی زیاد نقوش در ابتدای قرن هفتم و تزئینات گچی کم برجسته در اواخر قرن هشتم هجری قمری موجب تحولی بزرگ در این هنر و خلق شاهکارهایی عظیم در این دوره شده است. تزئینات گچی این قرون از دو طریق «میزان برجستگی» و «شیوه شکل دهی» قابل دسته بندی هستند. بطور کلی شیوه های تزئینی گچی این قرون شامل یازده مورد می شود که از بین آنها تکنیک های گچبری برجسته و مشبک و گچ کاری وصله ای، طلاچسبان از ویژگی های خاص گچ کاری قرون هفتم تا نهم هجری قمری هستند.